The Lobster: Σε έναν κόσμο επιστημονικής φαντασίας (χωρίς να υπάρχει η επιστημονική φαντασία με σκληρούς όρους στο σύνολο της ταινίας), οι άνθρωποι που ζουν μόνοι μεταφέρονται σε ένα ξενοδοχείο με σκοπό να ζευγαρώσουν, διότι η μοναξιά διώκεται με το τίμημα να είναι η μετατροπή του ανθρώπου σε ένα ζώο της επιλογής του.
Για αυτό το μοντέλο της κοινωνίας που δομείται στις βάσεις του κοινωνικού ελέγχου, του ελέγχου του συναισθήματος και της επιτήρησης, έρχεται να μιλήσει ο αγαπημένος μας Michel Foucault, συνδυάζοντας το τρομακτικό στα μάτια μας “Panopticon” του Μπένθαμ. Εμείς δεν θέλουμε σε αυτό το άρθρο να μιλήσουμε για την αγάπη και πως αυτή μπορεί να είναι η μεγαλειώδης στιγμή ελευθερίας που τελικά μπορεί να σκοτώσει. Εμείς θέλουμε να μιλήσουμε για ένα μοντέλο κόσμο που δεν απέχει πολύ από τον δικό μας κόσμο, όπου ο άνθρωπος περιορίζεται, το σώμα οριοθετείτε, το συναίσθημα κατακερματίζεται και εν τέλει το πρότυπο της βιοπολιτικής παίρνει σάρκα και οστά.
Αν το σκεφτούμε λίγο καλύτερα, όχι αναλύοντας τα κίνητρα του Λάνθιμου να δημιουργήσει αυτή τη ταινία, τι μπορούμε να πούμε; Ο άνθρωπος που είναι μόνος, αλλά καταναλώνει, ζει και υπάρχει εντός του κοινωνικού πλαισίου είναι προσωρινά χρήσιμος- και εξηγούμαι: Μέχρι ενός σημείο αποτελεί μέρος της αλυσίδας παραγωγής, αλλά αν δεν κάνει παιδιά δεν έχει χέρια να προσφέρει στην παραγωγική μηχανή, ταυτόχρονα γερνάει και καταναλώνει πόρους και εν τέλει αποτελεί βάρος για την κοινωνία- άρα δεν έχει λόγο ύπαρξης. Σε πολύ αδρές γραμμές αυτό θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα από τα πολλά συμπεράσματα που μπορεί κανείς να εξάγει από τον «Αστακό», την αγαπημένη μας ταινία του Λάνθιμου.
Ο «Αστακός» έρχεται να αναδείξει πως οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί του κράτους, δημιουργούν και ενσωματώνουν την βία μέσα στην οικογένεια και τις ανθρώπινες σχέσεις, πως ο άνθρωπος προτιμά να χάσει τον εαυτό του παρά να χάσει την κοινωνία, πως το δημογραφικό ζήτημα αποτελεί ένα ζήτημα οριοθέτησης των ανθρώπινων σωμάτων. Ο Λάνθιμος κάνει κριτική μέσα από τις ταινίες του στον τρόπο με τον οποίο συγκροτείται η σύγχρονη πυρηνική οικογένεια, στον τρόπο με τον οποίο έρχονται να διαμορφωθούν οι ανθρώπινες σχέσεις.
Τα ψυχρά χρώματα των ταινιών του, τα απόλυτα συμμετρικά κάδρα, οι αμήχανοι διάλογοι που δεν έχουν νεύρο, οι ρομποτικές κινήσεις και το αμήχανο σεξ, συνθέτουν το σκηνοθετικό προφίλ του Λάνθιμου αλλά και το προφίλ που ενδεχομένως έρχεται να δημιουργηθεί εντός των μετανεωτερικών κοινωνιών. Για εμάς οι ταινίες του είναι μια ωδή στον συμπεριφορισμό, μια κριτική στο κυρίαρχο πρότυπο κινήσεων και ενεργημάτων του ανθρώπινου νου και ψυχής.
Ένα ερώτημα που είναι διφορούμενο: Πόσο η βία και η εξουσία αποτελούν μια αλληγορία της γενικευμένης κρίσης που βιώνουμε στην Ελλάδα;
γράφει η Άσπα Πανωμερίτη